Мeнх тэнгэрийн хvчин дор Мeнхeд орших тэнгэр заятай Монголчууд хэмээн бид eeрсдийгee хэлж, ярьж байдаг билээ. Vнэхээр Мeнх Хeх тэнгэртээ шvтэж, тэнгэрийн зарлигт итгэж, тvvнээс эмээж явсан vедээ Монголчууд бeмбeрцгийн хамгийн хvчирхэг vндэстэн, гvрэн улс байж чаджээ. Ингэж хvчирхэгжиж, эвлэлдэн нэгдэхийн цаана юу байсан бэ? Эзэн Чингис хаан маань байсан гэдэг нь бvгдэд ойлгомжтой. Гэхдээ тэр хvн Мeнх Тэнгэрийн eмнeeс vйл хэргээ хeтeлж явуулаагvй бол, тэнгэрийг шvтэх vзэл дээр ард олны сэтгэлгээг зангидаж чадаагvй бол Монголчууд тэгж хvчирхэгжээ ч vv, vгvй ч vv. Бидний eвeг дээдэс хуулиа ойлгодог, тvvнийгээ сахиж чаддаг, ухамсарын хувьд, сэтгэлгээний хувьд, хvн чанарын хувьд биднээс хамаагvй илvv хvмvvс байсан гэж хааяа бодогддог. Их засаг хуулийг Мeнх Тэнгэрийн тааллаар хэмээн эхэлсэн байдгийг ч энд дурьдах хэрэгтэй болов уу. Тэнгэр ингэж таалж байна, аюугтун, эмээгтvн, сахигтун хэмээсний vр дvнд тэр хууль эрхэмээс эрхэм чухалчлах vнэт зуйл болж чаджээ. Хvчирхэг Монголчуудын дээр Мeнх Хeх Тэнгэр, Их засаг хууль хоёр л оршдог, тvvндээ сэтгэл зvрхнээсээ итгэдэг, эмээдэг, сахин биэлvvлдэг байжээ.
.
Угаас хууль гэж юу вэ? Хууль гэдэг бол нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээг хэлнэ ээ гэсэн ерeнхий тодорхойлолт байдаг. Нийгмийн олон тeрлийн харилцааг зохицуулах гэж, чухамдаа хvн таныг ухамсарт хvн болохоор тань нийгэм дунд амьдруулах гэж, нийгмийн харилцаанд зeв оруулах гэж элдэв хууль дvрэм бий болгодог. Єeрeeр хэлвэл таны аж амьдрал хvний нийгэмд илvv амар, хeнгeн байгаасай гэсэндээ, таньтай адил тvм тvмэн хvн ч бас л тань шиг хуулиар зохицуулагдсан нийгэмд аль болох тeвeг багатай, дарамтгvй амьдраасай гэсэндээ хуулийг бий болгосон. Хуулийг нийтээр сахин биeлvvлсэнээр яах вэ? Нийгмийн харилцаа илvv ойлгомжтой, бvтэц хамаагvй илvv амар болох бус уу? Харин хуулийг уландаа гишгэснээр яах вэ? Бэлээхэн хууль, дvрмэн дээр тийм тийм vйл ажиллагааг тэгж тэгж хийх ёстой гэснийг зeрчeeд явбал гажуудалд орно. Мэдээж хэн нэг этгээд хожиж байгаа ч тvvний ард хэн нэг /нэгээр тогтохгvй/ этгээд хохироод vлддэг. Ингээд ялзарал явагдаж эхэлдэг. Ялзарлын vр дvн хуулиа сахих гэхээсээ илvv танил тал хардаг, хэдэн бор юм шовгор болгож хvссэнээ бvтээх гэдэг, ингэснээрээ нийгмийн харилцааг маш бvдvvлгээр арчаагvй дорой болгочихдог байна. Vvнээс ямар vр дvн vvсэх вэ? Нийгэм буюу ард тvмэн тэр аяараа бухимдалд орж, танил тал ихтэй хэсэг нь буюу хамгийн ухамсар дорой хэсэг нь дээшлээд, нийт масс зовлонгийн далайд сэлvvргvй завиар сэлж эхэлдэг байна.
.
Тэгэхээр энэ бvхэн юнаас vvдэлтэй вэ? Зeвхeн нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээгээ мeрдeхee байсан, тоохоо байснаас л vvдэлтэй.Энэ эрvvл бус сэтгэлгээнээс ангижрахын тулд бид яах ёстой вэ? Єнeeдрeeс эхэлж eeртэйгee тэмцэх хэрэгтэй. Ухамсарт хvн бvр, ялангуяа залуу хvн бvр. Ядаж дэлгvvрт дугаарлаж сурцгаая, vйлчлvvлж сурцгаая, vйлчилж сурцгаая, хог цаасаа зeв хаяж сурцгаая, шvлсээ хаяхгvй байж сурцгаая, танил талаараа ажилаа амжуулах гэдгээс ичиж сурцгаая. Ийм энгийн зvйлсээс эхэлцгээе. Та бидний шvтээд гvйлдээд байдаг eнeeх бeхчvvд, хэдэн дуучид нь бие дээрээ vлгэр дууриал vзvvлэг. Тэрнийг нь харин олон нийтэд сурталчилья. Тэр бeх аваарь хийчихээд аргалсан юм чинь би гэхийн оронд тэр бeх аваарь хийчихээд хохирлыг барагдуулж, хариуцлагаа хvлээсэн байна, энэ дуучин биеэ ямар сайхан авж явдаг юм бэ гэсэн уур амьсгал давамгайлаад ирэх vед бидэн шиг дагаж хошуурдаг улсад дохио болж л таарна, хvмvvс биэ биэнээсээ санаа нь зовж л таарна. Vр хvvхдээ ч гэсэн зeв хvмvvжvvлье, хууль дvрэм, нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээг биелvvлдэг, ойлгодог, эрvvл сэтгэлгээт иргэн болгоцгооё. Энэ л та бидний хeгжилд хувь нэмэр оруулах асар том алхам болно. Ялзармал сэтгэлгээ, ялзарсан нийгмийг дотроос нь, eeрсдeeсee эхэлж цэвэрлэе. Монгол хvний дээр Мeнх Хeх Тэнгэр, Хууль хоёр л орших ёстой. Монголын эрvvл сэтгэлгээт vрс маш олон болтугай!!!
.
Угаас хууль гэж юу вэ? Хууль гэдэг бол нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээг хэлнэ ээ гэсэн ерeнхий тодорхойлолт байдаг. Нийгмийн олон тeрлийн харилцааг зохицуулах гэж, чухамдаа хvн таныг ухамсарт хvн болохоор тань нийгэм дунд амьдруулах гэж, нийгмийн харилцаанд зeв оруулах гэж элдэв хууль дvрэм бий болгодог. Єeрeeр хэлвэл таны аж амьдрал хvний нийгэмд илvv амар, хeнгeн байгаасай гэсэндээ, таньтай адил тvм тvмэн хvн ч бас л тань шиг хуулиар зохицуулагдсан нийгэмд аль болох тeвeг багатай, дарамтгvй амьдраасай гэсэндээ хуулийг бий болгосон. Хуулийг нийтээр сахин биeлvvлсэнээр яах вэ? Нийгмийн харилцаа илvv ойлгомжтой, бvтэц хамаагvй илvv амар болох бус уу? Харин хуулийг уландаа гишгэснээр яах вэ? Бэлээхэн хууль, дvрмэн дээр тийм тийм vйл ажиллагааг тэгж тэгж хийх ёстой гэснийг зeрчeeд явбал гажуудалд орно. Мэдээж хэн нэг этгээд хожиж байгаа ч тvvний ард хэн нэг /нэгээр тогтохгvй/ этгээд хохироод vлддэг. Ингээд ялзарал явагдаж эхэлдэг. Ялзарлын vр дvн хуулиа сахих гэхээсээ илvv танил тал хардаг, хэдэн бор юм шовгор болгож хvссэнээ бvтээх гэдэг, ингэснээрээ нийгмийн харилцааг маш бvдvvлгээр арчаагvй дорой болгочихдог байна. Vvнээс ямар vр дvн vvсэх вэ? Нийгэм буюу ард тvмэн тэр аяараа бухимдалд орж, танил тал ихтэй хэсэг нь буюу хамгийн ухамсар дорой хэсэг нь дээшлээд, нийт масс зовлонгийн далайд сэлvvргvй завиар сэлж эхэлдэг байна.
.
Тэгэхээр энэ бvхэн юнаас vvдэлтэй вэ? Зeвхeн нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээгээ мeрдeхee байсан, тоохоо байснаас л vvдэлтэй.Энэ эрvvл бус сэтгэлгээнээс ангижрахын тулд бид яах ёстой вэ? Єнeeдрeeс эхэлж eeртэйгee тэмцэх хэрэгтэй. Ухамсарт хvн бvр, ялангуяа залуу хvн бvр. Ядаж дэлгvvрт дугаарлаж сурцгаая, vйлчлvvлж сурцгаая, vйлчилж сурцгаая, хог цаасаа зeв хаяж сурцгаая, шvлсээ хаяхгvй байж сурцгаая, танил талаараа ажилаа амжуулах гэдгээс ичиж сурцгаая. Ийм энгийн зvйлсээс эхэлцгээе. Та бидний шvтээд гvйлдээд байдаг eнeeх бeхчvvд, хэдэн дуучид нь бие дээрээ vлгэр дууриал vзvvлэг. Тэрнийг нь харин олон нийтэд сурталчилья. Тэр бeх аваарь хийчихээд аргалсан юм чинь би гэхийн оронд тэр бeх аваарь хийчихээд хохирлыг барагдуулж, хариуцлагаа хvлээсэн байна, энэ дуучин биеэ ямар сайхан авж явдаг юм бэ гэсэн уур амьсгал давамгайлаад ирэх vед бидэн шиг дагаж хошуурдаг улсад дохио болж л таарна, хvмvvс биэ биэнээсээ санаа нь зовж л таарна. Vр хvvхдээ ч гэсэн зeв хvмvvжvvлье, хууль дvрэм, нийтээр дагаж мeрдeх хэм хэмжээг биелvvлдэг, ойлгодог, эрvvл сэтгэлгээт иргэн болгоцгооё. Энэ л та бидний хeгжилд хувь нэмэр оруулах асар том алхам болно. Ялзармал сэтгэлгээ, ялзарсан нийгмийг дотроос нь, eeрсдeeсee эхэлж цэвэрлэе. Монгол хvний дээр Мeнх Хeх Тэнгэр, Хууль хоёр л орших ёстой. Монголын эрvvл сэтгэлгээт vрс маш олон болтугай!!!
1 comment:
nice words. saihan heljee, harin yaj hunii tarhind nuluuluh ve. amarhaan ugaagddag manai niigmiin setgelgee zuv yumiig huleej avch chaddaggui ontslogtoi. yostoi l hun duuraigchid bolohoor neeree manai tanidag humuus n uursnuusuu ehleesei.
Post a Comment